QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ ÁP DỤNG THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN CÓ ĐIỀU KIỆN

1. Điều kiện về áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, người đang chấp hành án phạt tù có thể được tha tù trước hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:

“1. Người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Phạm tội lần đầu;

b) Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;

c) Có nơi cư trú rõ ràng;

d) Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí;

đ) Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn.
Trường hợp người phạm tội là người có công với cách mạng, thân nhân của người có công với cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì phải chấp hành được ít nhất là một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn;

e) Không thuộc một trong các trường hợp phạm tội quy định tại khoản 2 Điều này.”

Theo quy định trên, người đang chấp hành hình phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định sẽ được Tòa án quyết định tha tù, tái hòa hòa nhập cộng đồng; trường hợp người được tha vi phạm nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Điều luật thì Tòa án có thể hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đó và buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành; trường hợp người đó thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian thử thách thì Tòa án buộc người đó chấp hành hình phạt của bản án mới và tổng hợp với phần hình phạt tù chưa chấp hành của bản án trước; trường hợp người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Toà án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách.

2. Những trường hợp không áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện

Mặc dù pháp luật có quy định về các chính sách tha tù trước thời hạn cho tù nhân. Tuy nhiên, tùy thuộc vào mức độ vi phạm hay các tội về vi phạm an ninh quốc gia và đe dọa nghiệm trọng đến trật tự, an toàn xã hội có thể thuộc vào trường hợp không được áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 như sau:

“2. Không áp dụng quy định của Điều này đối với người bị kết án thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII, Chương XXVI, Điều 299 của Bộ luật này; người bị kết án 10 năm tù trở lên về một trong các tội quy định tại Chương XIV của Bộ luật này do cố ý hoặc người bị kết án 07 năm tù trở lên đối với một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 248, 251 và 252 của Bộ luật này;
Người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc thuộc trường hợp quy định khoản 3 Điều 40 của Bộ luật này”

- Người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII, Chương XXVI, Điều 299 Bộ luật Hình sự 2015 gồm:

Các tội xâm phạm an ninh quốc gia;
Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh;
Tội khủng bố.

- Người bị kết án 10 năm tù trở lên về một trong các tội quy định tại Chương XIV Bộ luật Hình sự 2015 về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người này do cố ý hoặc người bị kết án 07 năm tù trở lên đối với một trong các tội quy định tại các Điều 168, 169, 248, 251 và 252 Bộ luật Hình sự 2015 gồm:

Tội cướp tài sản;
Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản;
Tội sản xuất trái phép chất ma túy;
Tội mua bán trái phép chất ma túy;
Tội chiếm đoạt chất ma túy.

- Người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015 gồm:

Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;
Người đủ 75 tuổi trở lên;
Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Như vậy, pháp luật luôn có sự khoan hồng và tạo điều kiện để giúp những tội phạm có ý thức chấp hành kỷ luật tốt, hối cải về những hành vi mình đã gây ra. Không những thế, việc thực hiện chế định tạm tha tù trước thời hạn có điều kiện có tính răn đe xã hội cao, tạo động lực thúc đẩy phạm nhân cải tạo tiến bộ và có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng sớm hơn, hiệu quả hơn cho người bị kết án phạt tù, đồng thời nâng cao trách nhiệm của cộng đồng trong việc phối hợp với các cơ quan nhà nước trong quản lý, giáo dục, giám sát người bị kết án phạt tù, góp phần giảm tỷ lệ tái phạm và vi phạm pháp luật.

V&HM tổng hợp.